تبریز قدیم از نگاه سیاحان

تبریز شهر بزرگ و به غایت زیبا و با ابهت و از شهرهایی که تاکنون دیده‌ام از همه زیباتر و ثروتمندتر است. در این شهر دژهای فراوانی وجود دارد. اهالی تبریز اصولا از راه داد و ستد به تهیه پارچه‌های زربافت و ابریشمی می‌پردازند، پارچه‌های ساخت تبریز عبارت از همه نوع حریر است و اکثرا زربافت و سیم بافت و گرانبها و بسیار قیمتی و زیباست. تبریز به اندازه ای از نظر محل جغرافیایی برای داد و ستد مناسب است که سوداگران هند و بغداد و نواحی گرمسیری همینطور از اطراف و اکناف اروپا به این شهر روی می‌آورند تا کالاهای گوناگون بخرند و بفروشند.

سفرنامه مارکوپولو.

سفر به تبریز: 674 هجری شمسی/ 1295 میلادی.

تبریز چه از حیث عظمت و جمعیت و چه از لحاظ مکنت و تجارت اولین شهر این مملکت است. بازارهایش از سایر سرزمین‌ها آبادتر و سقف‌های آن بلندتر است. آمد و شد مردم در این بازارها و کثرت بازرگانی دلیل بر کمال آبادانی این شهر است. بهترین بازار که به شکل هشتی بنا شده و محل جواهریان است قیصریه نام دارد. سیصد کاروانسرای دایر در این شهر هست و سرتاسر شهر پر از ابریشم و زرگری است و عالی‌ترین دستاوردهای ایران در تبریز تهیه می‌شود. لوازم زندگی و معاش در تبریز فراوان است و شخص با خرج کم در تبریز در نهایت آسودگی می‌تواند زیست کند و معروف است که شصت نوع انگور در باغ‌های تبریز به عمل می‌آید.

سفرنامه ژان شاردن.

سفر به تبریز: 1051 هجری شمسی/ 1673 میلادی.